Vergi Usul Kanunundaki Süreler
İşe Başlamada Süre
Vergi Usul Kanunu' nun Süre başlıklı 168. Maddesinde İşe başlamada dikkat edilecek süreler ile ilgili hükümler verilmektedir. Buna göre;
Gerçek kişilerde işe başlama bildirimleri; işe başlama tarihinden itibaren on gün içinde kendilerince veya 1136 sayılı Avukatlık Kanununa göre ruhsat almış avukatlar veya 3568 sayılı Kanuna göre yetki almış meslek mensuplarınca,
Şirketlerin kuruluş aşamasında işe başlama bildirimleri; işe başlama tarihinden itibaren on gün içinde ticaret sicili memurluğunca ilgili vergi dairesine yapılır.
İşyerinin Naklinde süre
Vergi Usul Kanunu'nun Süre başlıklı 168. Maddesine göre; Vergi mükelleflerinin işyerinin nakli halinde bildirim, bildirilecek olayın vukuu tarihinden itibaren bir ay içerisinde mükellef tarafından vergi dairesine yapılır. İş ve teşebbüsün bir yerden diğer bir yere nakledilmesi adres değişikliği sayılır. (VUK Md: 163)
İşe Başlama bildirimi dışındaki bildirimlerde süre
Vergi Usul Kanunu' nun Süre başlıklı 168. Maddesine göre; Şirketlerin işe başlama bildirimleri dışında yapılacak bildirimler, bildirilecek olayın vukuu tarihinden itibaren bir ay içerisinde mükellef tarafından vergi dairesine yapılır.
İşi Bırakma ve değişiklik bildirimlerinde süre
Vergi Usul Kanunu' nun Süre başlıklı 168. Maddesine göre; İşi bırakma ve değişiklik bildirimleri, bildirilecek olayın vukuu tarihinden itibaren bir ay içerisinde mükellef tarafından vergi dairesine yapılır.
Ölüm Halinde Bildirim
Vergi Usul Kanunu' nun ölüm başlıklı 164. Maddesine göre; Ölüm işi bırakma hükmündedir. Ölüm mükellefin mirası reddetmemiş mirasçıları tarafından vergi dairesine bildirilir. Mirasçılardan herhangi birinin ölümü bildirmesi diğer mirasçıları bu ödevden kurtarır.
Ölüm olayı Vergi Usul Kanunu'nun yukarıda belirtilen 164. Maddesine göre işi bırakma hükmünde olmasından dolayı Vergi Usul Kanunu'nun Süre başlıklı 168. Maddesine göre ölümün vukuu tarihinden itibaren bir ay içerisinde bildirimin yapılması gerekmektedir.
Ölüm halinde Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesinin, Gelir Vergisi Kanunu'nun Yıllık Beyannamenin verilmesi başlıklı 92/2 maddesine göre ölüm tarihinden itibaren 4 ay içinde verilmesi gerekmektedir.
Memleketi Terk Halinde beyanname verilme süresi
Gelir Vergisi Kanunu' nun Yıllık Beyannamenin Verilmesi başlıklı 92/2 maddesine göre Takvim yılı içinde memleketi terk edenlerin beyannamelerini memleketi terke takaddüm eden 15 gün içinde vermeleri gerekmektedir.
Tasfiye ve İflas
Vergi Usul Kanunu' nun Tasfiye ve İflas başlıklı 162. Maddesine göre; Tasfiye ve iflas hallerinde, mükellefiyet vergi ile ilgili muamelelerin tamamen sona ermesine kadar devam eder.
Bu hallerde tasfiye memurları veya iflas dairesi:
1. Tasfiye veya iflas kararlarını;
2. Tasfiyenin veya iflasın kapandığını;
Vergi dairesine ayrı ayrı bildirmeye mecburdurlar.
Tasfiye ve iflas da Vergi Usul Kanunu'nun 160. Maddesine göre işi bırakma hükmünde olmasından dolayı Vergi Usul Kanunu'nun Süre başlıklı 168. Maddesine göre olayın vukuu tarihinden itibaren bir ay içerisinde bildirimin yapılması gerekmektedir.
Bina ve Arazi Değişiklikleri ile ilgili bildirimlerde süre
Vergi Usul Kanunu' nun Süre başlıklı 168. Maddesine göre: Yeni inşaatta inşaatın bittiği ve kısmen kullanılmaya başlanılmışsa her kısmın kullanılmaya başlandığı ve diğer değişikliklerde (Müstesnalığın sukutu dahil) tadili gerektiren halin vuku tarihinden başlayarak iki ay'lık bildirim süresi bulunmaktadır.
Beyanname verme ve ödeme süreleri
Mükelleflerin Vergi Beyannamelerini verme ve bunlar ile ilgili ödemelerin yapılacağı süreler aşağıya çıkartılmıştır.
Basit Usulde Vergilendirilenlerin Gelir Vergisi Beyannamesi:
Beyanname verme süresi: Bir sonraki yıl 25. Şubat
1. Taksit Ödeme : Şubat ayı sonu
2. Taksit Ödeme :Haziran ayı sonu
Gerçek Usulde Vergilendirilenlerin Gelir Vergisi Beyannamesi
Beyanname verme süresi: Bir sonraki yıl 25. Şubat
1. Taksit Ödeme : Mart ayı sonu
2. Taksit Ödeme : Temmuz ayı sonu
Kurumlar Vergisi Beyannamesi
Beyanname verme Süresi : Bir sonraki yıl : 25. Nisan
Ödeme : Nisan ayı sonuna kadar tamamı bir kerede
Geçici Vergi Beyannameleri
01 - 03 dönemi için: Beyanname verme süresi : 14. Mayıs, Ödeme : 17. Mayıs
04 - 06 dönemi için: Beyanname verme süresi : 14. Ağustos, Ödeme : 17. Ağustos
07 - 09 dönemi için: Beyanname verme süresi : 14. Kasım, Ödeme : 17. Kasım
10 - 12 dönemi için: Beyanname verme süresi : 14. Şubat Ödeme : 17. Şubat
Muhtasar Beyanname
Aylık verilenler için beyanname verme süresi : Bir sonraki ayın 23. günü, Ödeme: 26. gün.
Üç ayda bir verenler için :
01 - 03 dönemi için: Beyanname verme süresi : 23 Nisan, Ödeme : 26 Nisan
04 - 06 dönemi için: Beyanname verme süresi : 23 Temmuz, Ödeme : 26 Temmuz
07 - 09 dönemi için: Beyanname verme süresi : 23 Ekim, Ödeme : 26 Ekim
10 - 12 dönemi için: Beyanname verme süresi : 23 Ocak, Ödeme : 26 Ocak
KDV Beyannamesi
Aylık Verenler için : sonraki ayın 24. günü, Ödeme : sonraki ayın 26. günü
Damga Vergisi Beyannamesi
Sonraki ayın 23. günü, Ödeme: sonraki ayın 26. günü
Ödeme Kaydedici Cihazlar İle İlgili Süreler
Ödeme Kaydedici Cihaz Satın alma ile ilgili süre
36 ve 51 no lu Katma Değer Vergisi Mükelleflerinin ödeme kaydedici cihazları kullanılması mecburiyeti hakkında kanunla ilgili genel tebliğ hükümleri çerçevesinde yeni işe başlayan ve sonradan mecburiyet kapsamına giren mükelleflerin ödeme kaydedici cihazları kullanma mecburiyetlerinin (tebliğde maddeler halinde sayıldığı şekilde) işe başlama ve mecburiyet kapsamına girme tarihinden itibaren 30 gün içerisinde başlayacağı açıklanmıştır.
İşi Bırakmada Ödeme Kaydedici Cihazı Mühürletme Süresi
50 no lu Katma Değer Vergisi Mükelleflerinin ödeme kaydedici cihazları kullanılması mecburiyeti hakkında kanunla ilgili genel tebliğ hükümleri çerçevesinde; İşi bırakan, ödeme kaydedici cihaz kullanmayı gerektiren bir işle uğraşmayan ve cihazını bir başkasına satmayan mükellefler;
a) İşi bırakma tarihinden itibaren bir ay içerisinde vergi dairesince görevlendirilecek bir memura, ödeme kaydedici cihazlarında kayıtlı olan mali bilgileri tutanakla tespit ettireceklerdir. Tutanağın bir örneği mükellefin vergi dairesindeki dosyasına konulacak diğeri ise cihaz ruhsatnamesine eklenecektir.
b) Yapılan bu tespiti müteakip ödeme kaydedici cihazı, kullanma kılavuzu ve ruhsatname ile birlikte bir torbanın içine koyup torbanın ağzını vergi dairesince görevlendirilen memura mühürlettirerek teslim alacaklardır. Mühürü vergi dairesinin izni olmadan kesinlikle açmayacaklardır.
c) Bu işlemlerin tamamlanması ile birlikte cihazın vergi dairesindeki kaydını sildirecekler ve "Ödeme Kaydedici Cihazlara Ait Levha"yı iptal edilmek üzere geri vereceklerdir.
Tekrar Ödeme Kaydedici Cihaz Kullanmada Mühürü Açtırma Süresi
50 no lu Katma Değer Vergisi Mükelleflerinin ödeme kaydedici cihazları kullanılması mecburiyeti hakkında kanunla ilgili genel tebliğ hükümleri çerçevesinde; Yeniden ödeme kaydedici cihaz kullanmayı gerektiren bir işle uğraşmaları halinde, işe başlama tarihinden itibaren 30 gün içinde faaliyet gösterdikleri mahallin vergi dairesine müracaat ederek cihazın içinde bulunduğu torbanın mühürünün açılmasını talep edecekler ve cihazın kaydını yaptırıp "Ödeme Kaydedici Cihazlara Ait Levha"yı aldıktan sonra kullanmaya başlayacaklardır. Mühürün bir başka vergi dairesince açılması halinde, önceki vergi dairesine durum bildirilecektir.
Ödeme Kaydedici Cihazların Arızalarında Düzenlenecek Bilgi Formlarını Verilme Süresi
50 no lu Katma Değer Vergisi Mükelleflerinin ödeme kaydedici cihazları kullanılması mecburiyeti hakkında kanunla ilgili genel tebliğ hükümleri çerçevesinde: Üretici veya ithalatçı kuruluşların yetkili servis elemanlarının, ödeme kaydedici cihazların hafızalarında meydana gelen arızalara istinaden yaptıkları teknik müdahalelerle ilgili olarak düzenlemek zorunda bulundukları 9 Seri No.lu genel Tebliğe ekli "Bilgi Formu"nu vergi dairesine gönderme süresi, 50 no lu Katma Değer Vergisi Mükelleflerinin ödeme kaydedici cihazları kullanılması mecburiyeti hakkında kanunla ilgili genel tebliğ hükümleri çerçevesinde üç günden onbeş güne çıkarılmıştır. Buna göre yetkili servis elemanları, düzenledikleri Bilgi Formlarını onarımın yapıldığı tarihten itibaren en çok 15 gün içerisinde cihazı onarılan mükellefin bağlı olduğu vergi dairesine göndereceklerdir.
Vergi Tarhı nedeni ile mükellefe yapılacak davette süre,
Vergi Usul Kanunu'nun 30. Maddesi Re'sen Vergi Tarhını açıklamaktadır.
Aşağıdaki hallerden herhangi birinin bulunması durumunda, vergi matrahının tamamen veya kısmen defter, kayıt ve belgelere veya kanuni ölçülere dayanılarak tespitinin mümkün olmadığı kabul edilir.
- Vergi beyannamesi kanunî süresi geçtiği halde verilmemişse,
- Vergi beyannamesi kanuni veya ek süreler içinde verilmekle beraber beyannamede vergi matrahına ilişkin bilgiler gösterilmemiş bulunursa,
- Vergi Usul Kanununa göre tutulması mecburi olan defterlerin hepsi veya bir kısmı tutulmamış veya tasdik ettirilmemiş olursa veya vergi incelenmesi yapmaya yetkili olanlara herhangi bir sebeple ibraz edilmezse,
- Defter kayıtları ve bunlarla ilgili vesikalar, vergi matrahının doğru ve kesin olarak tespitine imkan vermeyecek derecede noksan, usulsüz ve karışık olması dolayısıyla ihticaca salih bulunmazsa,
- Tutulması zorunlu olan defterlerin veya verilen beyannamelerin gerçek durumu yansıtmadığına dair delil bulunursa.
- Vergi Usul Kanunu'nun mükerrer 227'nci maddesi uyarınca 3568 sayılı Kanuna göre yetki almış meslek mensuplarına imzalattırma mecburiyeti getirilen beyanname ve ekleri imzalattırılmazsa veya tasdik kapsamına alınan konularda yeminli malî müşavir tasdik raporu zamanında ibraz edilmezse,
Yukarıdaki yazılı hallerin vukuunda mükellefe Takdir Komisyonu tarafından 15 günden az olmamak üzere bir mühlet verilerek vergi matrahına ilişkin bilgileri vermeye ve kanuni defterlerini ibraz etmeye davet olunur. Bu davet üzerine mükellef istenilen bilgileri verir ve kanuni defterlerini ibraz ederse, defter ve vesikalar ihticaca salih bulunmak şartıyla, mükellefe takdir olunacak matrah defter ve vesikaları kayıtlarına göre tespit olunacak miktardan fazla olamaz.
Vergi İncelemesinde haklı mazeret gösterenlere verilecek süre
Vergi Usul Kanunu'nun İncelemenin Yapılacağı Yer başlıklı 139. Maddesinde vergi incelemesinin yapılacağı yer ile ilgili hükümler verilmektedir. Buna göre;
Vergi incelemeleri, esas itibariyle incelemeye tabi olanın iş yerinde yapılır.
İş yerinin müsait olmaması, ölüm, işin terk edilmesi gibi zaruri sebeplerle incelemenin yerinde yapılması imkansız olur veya mükellef ve vergi sorumluları isterlerse inceleme dairede yapılabilir. Bu takdirde incelemeye tabi olanın lüzumlu defter ve vesikalarını daireye getirmesi kendisinden yazılı olarak istenilir.
İncelemenin dairede yapılması halinde istenilen defter veya vesikaları belli edilen zamanda mazeretsiz olarak getirmeyenler, bunları ibraz etmemiş sayılırlar. Haklı bir mazeret gösterenlere, defter ve vesikalarını daireye getirmesi için münasip bir mühlet verilir. Münasip bir mühlet ile ilgili olarak Vergi Usul Kanunu'nun Kanuni ve İdari Süreler başlıklı 14. Maddesinde "Kanunda açıkça yazılı olmayan hallerde 15 günden aşağı olmamak şartıyla bu süreyi, tebliği yapacak olan idare belirler ve ilgiliye tebliğ eder." Hükmü bulunmaktadır.
Bilgi Vermede Süre
Vergi Usul Kanunu'nun Bilgi Verme başlıklı 148. Maddesinde Bilgi verme ile ilgili hükümler verilmektedir. Buna göre;
Kamu idare ve müesseseleri, mükellefler veya mükelleflerle muamelede bulunan diğer gerçek ve tüzelkişiler, Maliye Bakanlığının veya vergi incelemesi yapmaya yetkili olanların isteyecekleri bilgileri vermeye mecburdurlar.
Bilgiler yazı veya sözle istenilir. Sözle istenen bilgileri vermeyenlere keyfiyet yazı ile tekit ve cevap vermeleri için kendilerine münasip bir mühlet tayin olunur. Bilgi istenmek üzere ilgililer vergi dairesine zorla getirilemez. Münasip bir mühlet ile ilgili olarak Vergi Usul Kanunu'nun Kanuni ve İdari Süreler başlıklı 14. Maddesinde "Kanunda açıkça yazılı olmayan hallerde 15 günden aşağı olmamak şartıyla bu süreyi, tebliği yapacak olan idare belirler ve ilgiliye tebliğ eder." Hükmü bulunmaktadır.
Ödeme Emrine İtiraz
6183 Sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki Kanun'un Ödeme Emrine İtiraz başlıklı 58. maddesine göre;
Kendisine ödeme emri tebliğ olunan şahıs, böyle bir borcu olmadığı veya kısmen ödediği veya zamanaşımına uğradığı hakkında tebliğ tarihinden itibaren 7 gün içinde alacaklı tahsil dairesine ait itiraz işlerine bakan vergi itiraz komisyonu nezdinde itirazda bulunabilir.
Borcun bir kısmına itiraz eden borçlunun o kısmın cihet ve miktarını açıkça göstermesi lazımdır, aksi halde itiraz edilmemiş sayılır.
İtirazda bulunan borçlu bu kanuna göre teminat gösterdiği takdirde takip muamelesi itirazlı borç miktarı için ve itiraz komisyonunca bu hususta karar verilinceye kadar durdurulur.
İtiraz komisyonu bu itirazları en geç 7 gün içinde karara bağlamak mecburiyetindedir.
İtirazında tamamen veya kısmen haksız çıkan borçludan, hakkındaki itirazın reddolunduğu miktardaki amme alacağı % 10 zamla tahsil edilir. İtiraz komisyonlarının bu konudaki kararları kesindir. Borcun tamamına bu madde gereğince vaki itirazların tamamen veya kısmen reddi halinde, borçlu ret kararının kendisine tebliği tarihinden itibaren 7 gün içinde mal bildiriminde bulunmak mecburiyetindedir. Borcun bir kısmına karşı bu madde gereğince vaki itirazlar mal bildiriminde bulunma müddetini uzatamaz.
Tarhiyat Öncesi Uzlaşmaya Müracaat
Mükellefler Vergi/Ceza İhbarnamesinin tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde uzlaşma komisyonuna başvurarak vergi için uzlaşma talebinde bulunabilirler.
Tarhiyat öncesi uzlaşmanın temin edilememiş veya uzlaşma müzakeresinde uzlaşmaya varılamamış olması halinde mükellefler veya ceza muhatabı olanlar tarhiyat sonrası uzlaşma talebinde bulunamazlar. (213 sayılı V.U.K. Ek Mad. 11)
Uzlaşma ve Vergi Mahkemelerinde Dava Açma süresi
Uzlaşma talebi vergi ihbarnamesinin tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde yapılır. (213 sayılı V.U.K. Ek Mad. 1)
Vergi Usul Kanunu'nun Uzlaşma ve Vergi Mahkemelerinde Dava Açma Ek Madde 7 hükümlerine göre;
Müddeti içinde uzlaşma talebinde bulunan mükellef veya ceza muhatabı uzlaşma talep ettiği vergi veya ceza için, ancak uzlaşma vaki olmadığı takdirde dava açma yoluna gidebilir.
Mükellef veya ceza muhatabı aynı vergi veya ceza için uzlaşma talebinden önce dava açmışsa dava, uzlaşma işleminin sonuca bağlanmasından önce vergi mahkemelerince incelenmez; herhangi bir sebeple incelenir ve karara bağlanırsa bu karar hükümsüz sayılır.
Uzlaşmanın vaki olması halinde mükellef, üzerinde uzlaşılan vergi ve cezaya (bunlardan birisi üzerinde uzlaşılmış olsa dahi her ikisine); adına sadece ceza kesilmiş bulunan, üzerinde uzlaşılan işbu cezaya karşı dava açamaz.
Uzlaşmanın vaki olmaması halinde mükellef veya ceza muhatabı; tarhedilen vergiye veya kesilen cezaya, uzlaşmanın vaki olmadığına dair tutanağın kendisine tebliğinden itibaren genel hükümler dairesinde ve yetkili vergi mahkemesi nezdinde dava açabilir. Bu takdirde, dava açma müddeti bitmiş veya 15 günden az kalmış ise bu müddet tutanağın tebliği tarihinden itibaren 15 gün olarak uzar.
Uzlaşmanın vaki olmaması halinde, yukarıdaki ikinci fıkra uyarınca durdurulmuş olan davanın görülmesine, keyfiyetin vergi dairesince işarı üzerine vergi mahkemesinde devam olunur.
Ödemeler
- Uzlaşma konusu yapılan vergi ve cezalarda uzlaşma gerçekleşmiş ise, Buna ilişkin olarak düzenlenen uzlaşma tutanağı vergi ve cezaların ödeme zamanlarından önce mükellefe tebliğ olunmuşsa normal vade tarihlerinde, ödeme zamanları kısman veya tamamen geçtikten sonra tebliğ olunmuşsa ödeme süreleri geçmiş olanlar uzlaşma tutanağının tebliğinden itibaren bir ay içinde, (V.U.K. Ek Mad.8)
- Uzlaşma vaki olmamışsa ve yargı yoluna gidilmemiş ise bir ay içinde (V.U.K. Md: 112 - 368)
- Taksit zamanlarından önce tahakkuk etmiş olması halinde taksit süreleri içinde, (V.U.K. Md: 112)
- Taksit sürelerinin tamamen geçmesinden sonra tahakkuk etmiş olması halinde, tahakkuk tarihinden itibaren bir ay içerisinde, (V.U.K. Md: 112)
- Taksit süresinin kısmen geçmesinden sonra tahakkuk etmiş olması halinde, yalnızca süresi geçen taksit için, tahakkuk tarihinden itibaren bir ay içerisinde,
- Memleketi terk edenler, ölenler ve benzeri haller dolayısıyla mükellefiyeti kalkanlar adına ikmalen, re'sen veya idarece tarh olunan vergiler bakımından, tahakkuk tarihinden itibaren bir ay içerisinde, (V.U.K. Md: 112/2)
Vergi Usul Kanunu'nun 112/2 fıkrasında yazılı tahsil süreleri Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun mucibince teminat gösterildiği takdirde, Vergi Kanunu ile belli taksit zamanına kadar ve taksit zamanı geçmiş ise üç ay uzatılır.
- Uzlaşma başvurusuna konu edilen vergi ve vergi ziyai cezasının, dava açma süresinin bittiği tarihten itibaren bir ay içerisinde,
ödenmesi gerekir.
Vergi yargısı harçlarından "Başvurma harcı" dava dilekçesi verilmesi sırasında makbuz karşılığında peşin olarak ödenir.
Nispi ve maktu harçlar, ihbarname esasına göre, ihbarnamenin tebliği tarihinden itibaren 1 ay içinde ilgili vergi dairesine ödenir. (Harçlar Kanunu Md: 55)
Alıntı ; YMM Rüknettin KUMKALE
